Dier en natuur

Belang van water

1) Water is belangrijk, maar wordt steeds schaarser

Inleiding
Schoon zoetwater is van levensbelang voor mens en dier, maar ook steeds schaarser. Van al het water is slechts 2,5% zoet. En daarvan is maar 0,25% echt voor ons beschikbaar, want het meeste is ijs. Om even duidelijk te maken dat we een probleem hebben dat alleen maar groter wordt even wat cijfers.

a) Nu lijden al twee miljard mensen onder waterschaarste
Volgens schattingen hebben nu al meer dan 2 miljard mensen in veertig landen last van een tekort aan water. Dat is een derde van alle mensen op aarde. Als er niks gebeurt zou in 2025 zelfs 2/3 van alle mensen niet genoeg water hebben. En in 2050 zo’n 7 miljard mensen.

In Afrika is in bijna een derde van alle landen te weinig water. Als we niks doen, is er straks een tekort in de helft van alle landen op dat continent. En daarmee ook voor de helft van alle mensen. Om over de gevolgen voor dieren nog maar te zwijgen.

b) Een miljard mensen hebben tekort aan veilig drinkwater
Ongeveer 1 op de 5 mensen heeft geen regelmatige toegang tot veilig drinkwater. Dat zijn dus meer dan een miljard mensen. Door de slechte watervoorziening heeft 50% van de Afrikanen last van ziektes als cholera en diarree.

c) Slachtoffers van slechte watervoorziening vallen dagelijks
Doordat vervuild water zich verspreidt en zo het tekort aan schoon water groeit, stijgt ook de kindersterfte, kunnen mensen minder goed werken omdat ze vaker ziek zijn en daardoor raakt de gezondheidszorg overbelast. Elke acht seconden overlijdt een kind door een ziekte die te maken heeft met de watervoorziening. Jaarlijks overlijden ruim 2 miljoen mensen als gevolg van onvoldoende schoon water en sanitair.

2) Ondanks schaarste neemt verbruik toe

Inleiding
Je zou denken dat we enorm voorzichtig met dat schaarse water om zouden gaan, maar dat is niet zo. Kijk maar eens wat wij er met z’n allen doorheen jagen.

a) Huishoudelijk watergebruik
Hieronder valt het gebruik als drinkwater en voor sanitaire doeleinden (wassen en riolering).

Rijke landen verbruiken veel meer water
In droge gebieden in ontwikkelingslanden gebruikt een per persoon zo’n 10-15 liter, terwijl dat in droge Westerse gebieden 500-800 liter is. Een gemiddelde Europeaan doet het met 120-200 liter, maar driekwart van de wereldbevolking volstaat met 50 liter per persoon per dag.

Veel water is bestemd voor hygiënische verzorging
Van ons huishoudelijk gebruik besteden we bijna 40% aan het wassen van onszelf, zo’n 50 liter per dag. Per douche wordt 30 tot 100 liter water gebruikt, gemiddeld 50 liter voor 5 minuten douchen. In een gemiddeld bad verdwijnt zo 125 liter.

Al dit water komt bij ons gewoon uit de kraan en voldoet dus aan de normen voor drinkwater. Zo kun je zonder risico een slokje nemen tijdens het douchen. Het is alleen wel zonde dat we dit kostbare en drinkbare water met ietsje vuil en zeepresten zo in het riool laten verdwijnen.

Het doortrekken van toiletten
Om onze ontlasting kwijt te raken gebruiken we per jaar 200 miljard flessen leidingwater, bijna 30% van het totale drinkwateraanbod. Dat is 36 liter per persoon per dag. Na een keertje doortrekken spoelen we zo 6 tot 8 liter water het riool in.

b) Landbouw
Van al het zoete water dat de mens jaarlijks nodig heeft, wordt 70 procent gebruikt in de landbouw. De hoeveelheid water die opgaat aan irrigatie is de afgelopen honderd jaar vertienvoudigd.

c) Industrie
In de industrie wordt bij het maken van producten ook water gebruikt. De volgende weetjes geven een indruk hoeveel:
Het maken van 1 kg papier kost ongeveer 1000 liter water (koel- en proceswater).
Het spoelen van een fles mineraalwater kost zo’n 40 liter water.
Het verwerken van 1 liter melk kost 12 liter water.
Het maken van een kilo suiker kost 100 liter water.
Het maken van een auto kost 100.000 liter water.
Het klaarmaken van een liter benzine kost 40 liter water.
Het slachten van vee kost gemiddeld 500 liter per slachting.
Het produceren van een Big Mac-menu (hamburger, frietjes, softdrink) kost 5700 liter water (incl. het gras dat de koe eet, produceren van plastic voor het rietje etc).

We verbruiken nu al meer dan de helft van het wereldwijd beschikbare water en in 2025 kan dit oplopen tot 70%.

Naar boven

3) Wetlands zijn belangrijk voor het water
Wetlands zijn om verschillende redenen enorm belangrijk voor mensen en dieren. Bijvoorbeeld omdat daar nieuw zoet water ‘gemaakt’ wordt. Maar er zijn er nog meer.

a) Bron voor zoetwater
Wetlands werken als een soort spons. Ze kunnen via hun ondergrondse waterlagen en natuurlijke rivierenstelsels (met bossen, overstromingsvlaktes en kronkelige waterstromen) grote hoeveelheden zoetwater vasthouden. Die geeft ze in droge tijden dan weer af voor gebruik door mens, dier en plant.

b) Natuurwaarde
In wetlands leven enorm veel planten- en diersoorten. Daardoor zijn ze van onschatbare waarde voor het leven op aarde. Je vindt er 12% van alle diersoorten, waaronder 40% van de vissen op aarde.

c) Buffer tegen overstromingen
Doordat wetlands heel veel water kunnen opnemen en dat heel langzaam weer afgeven, spelen ze een hele belangrijke rol als buffer tegen overstromingen. Want het water komt na hevige regenbuien veel geleidelijker in beken en rivieren terecht en wordt daar ook voor een deel vastgehouden. In gebieden waar dijken, stuwdammen en drooglegging de loop van het water kunstmatig veranderen komen in de praktijk dus meer overstromingen voor. Ook omdat de natuurlijke overloopmoerassen (uiterwaarden) verdwijnen ten gunste van bijv. woningbouw.

d) Zuiverend vermogen
Wetlands hebben een groot zuiverend vermogen. De rijke plantengroei en het bodemleven filteren slib en halen er zo meststoffen als nitraat en fosfaat uit en soms ook giftige chemicaliën. Hierdoor is water dat via het moeras in het grondwater komt of verder stroomt een stuk schoner en veiliger.

e) Bron van voedsel en andere producten
Men heeft berekend wat de waarde is van producten (vis, schoon water) en diensten (recreatie, etc.) die de wetlands ons kunnen geven zonder uitgeput te raken. Gaat om zo’n 8700 miljard dollar. Dat staat in waarde voor ongeveer een kwart van alle producten die duurzaam op aarde gewonnen worden (global renewable resources).

Per hectare kan een wetland (op verantwoorde wijze, zonder het ecosysteem te schaden) zo’n 15.000 dollar opleveren.

Tweederde van al die vis is een deel van hun levenscyclus (met name veilig opgroeien van larve tot visje) afhankelijk van wetlands (zout en zoet).

De zoetwatervisserij (uit het wild) heeft wereldwijd in 1997 zo’n 8 miljoen ton opgeleverd. Mogelijk zelfs twee of drie keer zoveel.

Naar boven

4) Het gaat slecht met de Wetlands
De afgelopen eeuw is de helft van alle wetlands al verdwenen. De helft van alle diersoorten is in die tijd ook verdwenen. Deze achteruitgang is nog sterker dan de afname in natuurlijke bossen (15%) en natuurgebieden in zee (35%). En het dreigt alleen nog maar erger te worden. Wereldwijd wordt bijna een kwart van de zoogdieren en meer dan 10% van alle vogels die afhankelijk zijn van wetlands in hun voortbestaan bedreigd. Onderstaand de belangrijkste oorzaken.

a) Drooglegging en kanalisatie
Het grootste gevaar voor wetlands is het grote aantal mensen dat in of bij deze gebieden leeft. Zij zijn het water en de grond zo gaan gebruiken dat de hele waterhuishouding veranderd is. Moerassen zijn drooggelegd via dijken, sluizen, pompen of molens. Zo werden ze geschikt voor landbouw, industrie en woningbouw. Kronkelige rivieren zijn rechtgetrokken, bedijkt, afgedamd of verlegd. En dat alles op zo’n schaal dat wetlands en daarmee de hele waterhuishouding vernietigd zijn.

b) Stuwdammen
Sinds de jaren zestig zijn overal in de wereld stuwdammen gebouwd om energie op te wekken en om watervoorraden aan te leggen. Maar veel van die dammen hebben hele gebieden totaal verwoest. Er zijn hele regio’s onder water gezet waardoor land verdween en daarmee dieren en mensen. Sommige daarvan konden elders terecht, maar dat geldt niet voor ieder dier of mens.

Stuwdammen lijken weliswaar goed om zoetwater langer vast te houden, maar omdat erdoor ook de natuurlijke waterloop wordt aangetast heeft het vaak eerder een negatief effect. Veel water verdampt en slechts een deel dringt door naar het grondwater.

Enkele voorbeelden uit de praktijk

Aswandam in de Nijl
Het was de bedoeling om de landbouw langs de Nijl te verbeteren en daardoor de mensen rijker. Het tegenovergestelde werd het geval. Voordat de dam kwam overstroomde de Nijl regelmatig. De grond werd zo overspoeld met vruchtbaar slib. Nu de dam er is gebeurt dan niet meer. Boeren geven nu heel veel geld uit aan kostbare meststoffen.

Mississippi delta in de VS
Bij de Mississippi delta is berekend dat de achteruitgang door de verminderde waterafvoer een schadepost betekende voor de zoetwatervisserij van zo’n 264 miljoen dollar in 1989.

c) Vervuiling
Vervuiling van het water is een groot probleem.

Oppervlaktewater Nederland was bijna dood
Het oppervlaktewater in Nederland was in de jaren zestig ernstig vervuild. Daardoor was veel water biologisch bijna dood. Door harde maatregelen is de kwaliteit nu op veel plekken weer aanvaardbaar.

In ontwikkelingslanden situatie nog steeds alarmerend
In ontwikkelingslanden wordt naar schatting 90% van ‘t rioolwater rechtstreeks op rivieren en beken geloosd. Zonder enige vorm van zuivering. In India zijn rivieren waarop miljoenensteden rechtstreeks lozen zwart en levenloos.

Gemiddeld bevat het rivierwater in Azië twintig keer zoveel lood als rivieren in het Westen. En ze bevatten gemiddeld 50 keer meer bacteriën van menselijke uitwerpselen dan is toegestaan volgens internationale richtlijnen.

d) Klimaatverandering
Tot slot worden wetlands bedreigd door klimaatverandering. Juist vanwege deze wereldwijde bedreiging van de natuur is het van groot belang dat de overgebleven wetlands sterk, gezond en veerkrachtig zijn zodat ze eventuele veranderingen in het klimaat het hoofd kunnen bieden. Daarom is het des te belangrijk dat directe bedreigingen als gevolg van menselijk ingrijpen (vervuiling, de aanleg van dammen en dijken en kanalisatie en drooglegging) aangepakt worden.

Naar boven

5) Praktijkvoorbeeld: De Kafue Flats in Zambia
In dit gebied in Zambia is helaas goed te zien waar genoemde problemen toe kunnen leiden.

Algemene omschrijving Kafue Flats
De Kafue Flats is een savanneachtig gebied van 6500 vierkante kilometer aan de Kafue rivier in Zambia. Het gebied is dus iets groter dan de helft van Nederland en net zo vlak. In het regenseizoen (feb/mrt) loopt de rivier zo over dat een groot deel van het gebied blank staat. Als de droge tijd aanbreekt blijven er her en der waterplassen en meertjes over. De rest is grasland dat naarmate het droge seizoen vordert verdroogt.

Er wonen nauwelijks mensen in de wetlands zelf. Dat zijn er maar 60.000 in het hele gebied. De lokale bevolking heeft het gebied wel nodig. Ze leven van de vis en andere producten (als riet) die de wetlands opleveren. In de droge tijd als er elders geen gras meer is, brengen ze het vee er heen om te grazen. Het water uit de rivier wordt in het zuiden van het gebied gebruikt voor de irrigatie van grootschalige suikerrietplantages rond de stad Mazabuka.

Naar boven

De dieren in Kafue Flats

De Kafue Lechwe en de Sitatunga
Deze antilopes leven voornamelijk in moerassen en wetlands. de hoeven zijn aangepast aan de natte grond, omdat ze lang en uitgespreid zijn. Ze kunnen ook bijzonder goed zwemmen en bij gevaar onder water duiken, met alleen hun neusgaten nog aan het wateroppervlak. In 1970 waren er nog zo’n 100.000 lechwes, inmiddels zijn er slechts 40.000 over. Ook de sitatungas zijn aanzienlijk in aantal verminderd.

Vogels
Diverse vogels zijn te vinden in de Kafue Flats. Zoals peilikanen, ooievaars, reigers en ganzen. En de zeer zeldzame ‘wattled crane’ en kraanvogel met een halskwab.

Overig
Andere dieren die voorkomen in de KF zijn zebra’s, impala’s, nijlpaarden, krokodillen en andere antilopensoorten.

De Kafue Flats is verder een belangrijke overwinterplaats voor vele vogelsoorten uit het noorden en thuisbasis van de Kafue Lechwe. Deze moerasantiloop komt nergens anders ter wereld voor.

Naar boven

De problemen in Kafue Flats
In de Kafue-rivier zijn zo’n 30 jaar geleden twee stuwdammen gebouwd aan weerskanten van de Kafue Flats. De bovenstroomse Ithezithezi Dam en -stuwmeer (reservoir voor water dat op gezette tijden wordt losgelaten om benedenstrooms elektriciteit op te wekken) en de Kafue Gorge Dam (waar de stroom wordt opgewekt) in de benedenloop. Deze dam voorziet half Zambia van stroom en brengt door export van electriciteit geld in de staatskas.

In het gebied liggen twee Nationale Parken, Het Lochinvar NP en Blue Lagoon NP. Beide parken zijn tot ‘Ramsar site’ uitgeroepen – dit wil zeggen dat zij internationaal worden erkend als uitermate belangrijke wetlands. Maar door de jaren heen zijn de wetlands erg verwaarloosd en zijn de wegen in en naar de parken slecht onderhouden.

Verschillende partijen zijn van de wetlands afhankelijk – de suikerindustrie (de 4e grootste ter wereld en grootste van Afrika), grote veeboeren, de lokale gemeenschappen voor graasgronden, visserij, kleine boeren met groente voor de markt.

De suikerondernemers hebben een stuk land ter beschikking gesteld en samen met de bevolking en WWF wordt het nu als een beschermd natuurgebied beheerd, de Mwanachingwala Conservation Area (MCA). Het gebied ligt tussen de twee genoemde nationale parken in en is daarmee een essentieel deel van de Kafue Flats en belangrijk voor het wild. De samenwerking is officieel vastgelegd in de MCAL, de Mwanachingwala Conservation Area Limited.

Vrijwel de gehele Kafue Flats zijn Game Management Area wat wil zeggen dat de lokale gemeenschappen van het land gebruik mogen blijven maken (als graasland voor vee) en dat consumptief gebruik van het wild (op termijn) is toegestaan (op voorwaarde dat er een overschot is).

Naar boven

Oorzaken van de problemen
Ook in de Kafue Flats zijn de problemen toe te schrijven aan eerder genoemde oorzaken zoals stuwdammen en vervuiling.

Seizoenen verdwenen door stuwdammen
Er is te weinig water in de natte tijd en te veel in de droge. Daardoor gaan de seizoenen steeds meer op elkaar lijken. Grote delen van het gebied dat vroeger overstroomde, lopen niet meer onder. Daardoor groeien er opeens bosjes en verandert het gebied totaal. Het betekent dat veel grasland verdwijnt en daarmee ook de leefruimte voor wild, vee en overwinterende vogels.

De voedselketen is erdoor verstoord. Er zijn bijvoorbeeld minder vissen, waardoor de vissers wegtrekken en de vogels. Ook de wildpopulatie is afgenomen doordat het water niet net als vroeger door de rivier loopt. Sommige vissers sloegen uit wanhoop aan het stropen.

Daarnaast is het water in de rivier ook ernstig vervuild door afvalstoffen uit de suikerteelt. Die stoffen zorgden voor een explosieve groei van waterhyacinten. Vissers konden in hun kano’s het water niet meer op en vissen kregen te weinig lucht waardoor ze stikten. Dat betekende ook weer minder vis.

De grootschalige suikerteelt rond de MCA trekt veel arbeidskrachten op zoek naar werk. Deze groeiende bevolkingsdruk heeft tot gevolg dat de wetlands in toenemende mate op een niet-duurzame manier worden geëxploiteerd. Commerciële stroperij en overbevissing vormen een steeds grotere bedreiging.

Naar boven

Wat doet het WNF/WWF in Kafue Flats?

Het project Kafue Flats van het Wereld Natuur Fonds werkt met de regering, het bedrijfsleven en de lokale gemeenschappen samen aan een oplossing voor de problemen in de Kafue Flats. Er wordt gestreefd naar economische vooruitgang in combinatie met natuurbescherming. De oprichting van de Mwanachingwala Conservation Area door het partnership van suikerboeren, chiefdom en WWF, is een voorbeeld daarvan. De suikerboeren rond de plaats Mazabuka aan de zuidkant van de Flats (120 km van Lusaka) zijn met WWF, de lokale bevolking en hun stamhoofd Chief Mwanachingwala een samenwerkingsverband aangegaan om mogelijk conflict over het gebruik van het water te voorkomen.
Ook heeft het project stappen ondernomen om het ecotoerisme in de Kafue Flats te stimuleren als motor voor ontwikkeling van lokale economie en daarmee voor natuurbescherming. Bv door het herstel van de Nationale Parken.
Samen met de Zambiaanse electriciteitsmaatschappij en de overheid werkt het Wereld Natuur Fonds aan het herstel van de natuurlijke watercyclus. Daartoe worden de dammen op een manier beheerd die het normale patroon van overstromen en droogstaan nabootst maar geen schade toebrengt aan de stroomvoorziening.
Samen met WHO, FAO, UNEP en een aantal andere instituties is WWF een partnership aangegaan om vraagstukken rond voedselzekerheid in relatie tot handhaving van het zoetwater-ecosysteem van de Kafue Flats te onderzoeken, de zgn. Dialogue on Water, Food and Environment (DWFE). De dialoog heeft als doel alternatieven te bekijken voor de grootschalige irrigatiewerken zonder dat die de voedselvoorziening en de natuur in gevaar brengen (tbv armoedebestrijding).
Het WWF-project in de Kafue Flats maakt deel uit van een wereldwijd WWF-programma over watergebruik in de landbouw en bescherming van de waterbron, het zgn. Thirsty Crops-initiatief. Onderzocht wordt hoe zuiniger met de bestaande waterbronnen omgegaan kan worden met dezelfde of meer opbrengst (‘More crop per drop’). Samen met Zambia Sugar/ Illovo wordt een model opgezet in de Kafue Flats om een efficiëntere manier van watergebruik te testen (het Sugar Initiative).

Naar boven

Wat doet het WNF/WWF in Kafue Flats?

Het project Kafue Flats van het Wereld Natuur Fonds werkt met de regering, het bedrijfsleven en de lokale gemeenschappen samen aan een oplossing voor de problemen in de Kafue Flats. Er wordt gestreefd naar economische vooruitgang in combinatie met natuurbescherming. De oprichting van de Mwanachingwala Conservation Area door het partnership van suikerboeren, chiefdom en WWF, is een voorbeeld daarvan. De suikerboeren rond de plaats Mazabuka aan de zuidkant van de Flats (120 km van Lusaka) zijn met WWF, de lokale bevolking en hun stamhoofd Chief Mwanachingwala een samenwerkingsverband aangegaan om mogelijk conflict over het gebruik van het water te voorkomen.
Ook heeft het project stappen ondernomen om het ecotoerisme in de Kafue Flats te stimuleren als motor voor ontwikkeling van lokale economie en daarmee voor natuurbescherming. Bv door het herstel van de Nationale Parken.
Samen met de Zambiaanse electriciteitsmaatschappij en de overheid werkt het Wereld Natuur Fonds aan het herstel van de natuurlijke watercyclus. Daartoe worden de dammen op een manier beheerd die het normale patroon van overstromen en droogstaan nabootst maar geen schade toebrengt aan de stroomvoorziening.
Samen met WHO, FAO, UNEP en een aantal andere instituties is WWF een partnership aangegaan om vraagstukken rond voedselzekerheid in relatie tot handhaving van het zoetwater-ecosysteem van de Kafue Flats te onderzoeken, de zgn. Dialogue on Water, Food and Environment (DWFE). De dialoog heeft als doel alternatieven te bekijken voor de grootschalige irrigatiewerken zonder dat die de voedselvoorziening en de natuur in gevaar brengen (tbv armoedebestrijding).
Het WWF-project in de Kafue Flats maakt deel uit van een wereldwijd WWF-programma over watergebruik in de landbouw en bescherming van de waterbron, het zgn. Thirsty Crops-initiatief. Onderzocht wordt hoe zuiniger met de bestaande waterbronnen omgegaan kan worden met dezelfde of meer opbrengst (‘More crop per drop’). Samen met Zambia Sugar/ Illovo wordt een model opgezet in de Kafue Flats om een efficiëntere manier van watergebruik te testen (het Sugar Initiative).

Naar boven

Wat is er al bereikt in Kafue Flats?

1) Mwanachingwala Conservation Area bij Mazabuka
In 2001 is door Chief Mwanachingwala en zijn volk, vijf grote commerciële suikerboeren en het WWF samen de Mwanachingwala Conservation Area vastgesteld. Wat de partners betreft kunnen zowel lokale gemeenschappen als commerciële bedrijven voordeel hebben bij natuurbescherming en duurzaam gebruik van de wetlands. Dat blijkt ook uit het businessplan. Op basis daarvan hebben de partijen, afhankelijk van hun rol en middelen, geïnvesteerd.

Gebied is afgebakend
Het beschermde gebied (47.000 ha) is afgebakend, deels met een hek. De grens met het land van de community is dus duidelijk.

Scouts opgeleid en ingezet
Er zijn 12 WWF ‘Village scouts opgeleid om het gebied te bewaken en stropen tegen te gaan. WWF heeft voor uniforms gezorgd en fietsen zodat scouts makkelijker rond kunnen reizen in het grote gebied te vergemakkelijken.

Een conservation manager is aangesteld en een overlegorgaan voor de lokale bevolking is actief (Community Resource Board, CRB). Afgevaardigden van de CRB volgen door MCAL georganiseerde workshops en trainingen op allerlei terrein zoals het beheer van financiën die voortkomen uit de MCA.

Translocatie
Het partnership heeft in gezamenlijk overleg met een aantal andere (externe) partijen besloten tot een translocatieprogramma van wild naar de MCA. Het wild was er vrijwel volledig weggestroopt totdat een anti-stropers unit actief werd. De stroperij is nu sterk afgenomen.

In augustus 2003 is een begin gemaakt om de MCA te herbevolken met wild. Er zijn nu 33 zebra’s en 124 impala’s losgelaten. Er zijn afspraken om in de toekomst meer soorten wild terug te brengen (zoals sitatunga, buffel, wildebeest, eland, sabel antilope, cheetah), ook naar BLNP en Lochinvar.

De samenwerking van WWF met Chief Mwanachingwala loopt zeer goed; hij is van een opponent een belangrijke ambassadeur geworden voor de WWF-gedachte het gebied duurzaam te gebruiken samen met andere belanghebbenden. Ook in zijn ogen zal de herintroductie van wild het toerisme stimuleren en de lokale bevolking op den duur inkomsten verschaffen. (“Years ago, in the 70’s or earlier, this area used to have a lot of wildlife…you know, huge herds of Kafue lechwes and zebras- it was a beautiful sight. We want that back!”). De Chief is te gast geweest op de WWF Annual Conference in Florida in 2001 om zijn samenwerking met WWF-Zambia aan het WWF-netwerk uiteen te zetten en te verstevigen.

2) Blue Lagoon and Lochinvar National parks
In beide parken wordt samengewerkt met de Zambia Wildlife Authority (ZAWA) en een private ondernemer om het park nieuw leven in te blazen. In BLNP is dat Real Africa Safaris (sinds 2000) en in Lochinvar is dat Star of Africa (sinds begin 2003). Daarnaast werkt WWF met succes samen met de National Road Service van de Zambiaanse overheid om de toegangswegen te verbeteren.

In Lochinvar NP is door WWF-partner Star of Africa een luxueus tentenkamp opgezet en zijn de wegen en andere toeristische infrastructuur verbeterd. Er is een camping aangelegd die beheerd wordt door de lokale bevolking; de opbrengst gaat naar hen.

BLNP is in mei 2003 heropend voor het publiek. De weg erheen en de landingsbaan zijn verbeterd en de chalets zijn door Real Africa Safaris grondig opgeknapt. Er is een uitkijktoren neergezet en de wildkijk-dijk is hersteld. Anti-stroper units zijn opgeleid en inmiddels aktief.

Op termijn moeten de inkomsten uit toerisme de uitvoeringskosten van de parken (management, onderhoud e.d) dekken en de lokale bewoners een verbeterd bestaan opleveren – waarbij niet meer wordt teruggevallen op stroperij e.d.

In het aan BLNP grenzende dorpje Mukubu is met geld van donors van WWF-NL een schooltje gebouwd met alles erop en eraan. Verbeteren van het bestaan van de lokale bevolking begint immers met goede scholing.

3) Water management
Met de ondertekening van een overeenkomst tussen WWF-Zambia, de Zambiaanse Elektriciteitsmaatschappij (ZESCO) en het Zambiaanse Ministerie van Energie en Water (MEWD) is in juni 2003 een belangrijke stap gezet in het herstel van het natuurlijke ecosysteem in de Kafue Flats. De drie partijen spraken af om gezamenlijk een programma van geïntegreerd rivierbeheer in de Kafue Flats te financieren en uit te voeren. In het voorjaar van 2004 zal –als alles goed gaat- de dam op zo’n manier geopend en gesloten gaan worden dat het natuurlijke patroon zo goed mogelijk wordt gevolgd zonder dat de electriciteitsvoorziening in gevaar komt.

De ondertekening markeert het begin van de tweede fase in het Programma van Geïntegreerd Beheer van de Kafue-rivier. In de eerste fase is de basis hiervoor gelegd door de ontwikkeling van een managementstrategie en het zogenaamde KAFRIBA (Kafue River Basin) -model; een computermodel dat verschillende overstromingsregimes in de Flats kan nabootsen. Nu de partijen formeel akkoord zijn kan men beginnen met de toepassing van een aantal van de managementstrategieën zoals geïdentificeerd in de eerste fase.

Een belangrijke stap in het herstel van het oude ecosysteem. Immers, als de Kafue Flats weer nat en droog zijn wanneer dat volgens de natuurlijke seizoenen zou moeten, hebben de wetlands de kans zich weer te herstellen. De Flats kunnen dan weer de beesten en vogels voeden en herbergen zoals dat vroeger het geval was. En er zal weer wat te zien zijn voor toeristen waardoor toerisme toeneemt. Inkomsten uit toerisme komen ten goede aan het behoud van de wetlands en aan de lokale bevolking.

Dialogue on Water, Food and Environment en het Suiker Initiatief zijn net begonnen.